Heilige tekst, goddeloos beeld

In romans staan zelden illustraties. Beelden staan de verbeelding van de lezer in de weg, wordt vaak beweerd. En in de wereld van de hedendaagse kunst staat men huiverig tegenover literaire teksten. Zo vormen tekst en beeld de inzet van een voortdurende strijd tussen religieuze, politieke en culturele krachten.

Voor cartoonist Joris Vermassen vormde de aanslag op Charlie Hebdo het uitgangspunt voor een onderzoek naar die gespannen relatie tussen de 'heilige' tekst en het 'goddeloze' beeld. We moeten dat dualistische denken laten varen; we moeten ons niet afvragen wát een tekst is en wát een beeld, maar wannéér we de tekens als een tekst of een beeld ervaren. Alleen zo kunnen we begrijpen dat tekst en beeld slechts betekenis krijgen in ons hoofd, in onze verbeelding. Het helpt ons in te zien dat er geen fundamenteel verschil bestaat tussen een afbeelding van een profeet en een beschrijving in woorden. Het taboe op afbeeldingen is slechts een middel om macht uit te oefenen. Daarom worden cartoonisten in dictaturen vervolgd: omdat hun verbeelding een bedreiging vormt voor de alleenheerser. En daarom staan romanschrijvers vaak huiverig tegenover illustraties: omdat ze prentjes zien als een bedreiging voor hun goddelijk schrijverschap.

Joris Vermassen (1964) debuteerde als Fritz Van den Heuvel met strips in Humo. In 1994 won hij het Humorologie-concours. Sinds 2013 is hij cartoonist bij De Standaard Avond. In 2014 publiceerde hij de beeldroman Het zotte geweld, door critici en recensenten verkozen tot een van de 25 beste Belgische strips aller tijden. In 2016 behaalde hij een doctoraat in de kunsten. Joris Vermassen geeft ook les aan de School of Arts Gent.