Geschreven door : Diederik Van De Velde - Categorieën : Reviews De Stripspeciaalzaak

Het vaderland van de gebroeders Werner

Het vaderland van de gebroeders Werner

Voetbal is (koude) oorlog

In het puin van het imploderende Derde Rijk beloven twee broers, oorlogswezen, voortaan altijd zorg te dragen voor elkaar. In een naoorlogs Duitsland, dat de ene grote verandering na de andere doormaakt, proberen ze aan elkaars zijde te blijven. Terwijl hun vaderland in tweeën scheurt, proberen zij aan dezelfde kant van de breuklijn te blijven, ongeacht welke keuzes ze daarvoor ook moeten maken. Blijft hun broederliefde standhouden of stuurt hun naoorlogse Duitsland net te veel uitdagingen hun pad op?

De intensiteit en toewijding waarmee sommige voetbalsupporters hun club of nationale elftal aanmoedigen, doet vermoeden dat het een zaak is van leven of dood, en supporteren voor het andere team een halszaak. Uiteraard is dat zelden zo. Tenzij het een staatszaak wordt natuurlijk, met het belang van twee levensovertuigingen die daarmee verbonden zijn.  Zoiets was het geval in 1974, toen de twee Duitslanden elkaar troffen op het wereldkampioenschap. De BRD en de DDR stonden er tegenover elkaar in een match die door de hele wereld niet enkel werd beschouwd als een sportief treffen, maar ook (en vooral) als een clash tussen levensovertuigingen. Een duel tussen kapitalisme en communisme. Ook wel: negentig minuten bikkelen om het grote geopolitieke gelijk. Dat partijtje zou niet enkel worden voortgezet in eventuele verlengingen, maar zou tot het einde der tijden haar weerklank vinden in roem of gezichtsverlies. Nooit had (of heeft?) een partijtje voetbal haar sportieve betekenis meer overstegen dan toen die ene match in de jaren 1970.

Scenarist Philippe Collin had een basisidee en werkte het samen met tekenaar Sébastien Goethals verder uit. De twee heren vormden eerder al een duo voor De reis van Marcel Grob uit 2019. Dit keer lijkt het op het eerste zicht alsof de auteurs hun hele verhaalconcept aan die ene voetbalmatch hebben opgehangen, maar er is heus wel meer zichtbaar. De epiloog meegeteld omvat hun verhaal meerdere belangrijke elementen uit bijna vijftig jaar naoorlogse Duitse geschiedenis. Hun hoofdpersonages zijn twee ontheemde oorlogswezen. Dergelijke kinderen vormden een wezenlijke en aanzienlijke uitdaging voor het naoorlogse maatschappelijke bestel. Ze maakten net als alle andere Duitsers de omslag van het systeem mee. De tweedeling, de paranoia en de onderlinge wedijver die het land (of de twee landen) voor de komende decennia zou tekenen. Alleen bevonden die twee wezen zich, als kind, in een nog zwakkere positie dan de gemiddelde Duitser. In deze globale, geopolitieke voetbalmatch zijn zij de weerloze speelbal, terwijl alles wat hen vertrouwd is, gaandeweg onderuitgetackeld wordt.  Ze worden pionnen in een groter geheel, wat hun leven, ook als volwassene, bepaalt en tekent.

Naast een kundig geschreven verhaal presenteren Collin en Goethals ook een geloofwaardige prent van het verscheurde Duitsland. Daarin is wat ze tonen en schrijven belangrijk om de tijdsgeest in zijn volle kracht mee te ondergaan. Maar ook wat ze niet rechtstreeks behandelen, is voelbaar. En zo weet je dat je een graphic novel vasthebt die erin slaagt te illustreren dat leven in Oost- of West-Duitsland niet één aspect van je leven bepaalde, maar élk aspect.

Goethals is nu niet meteen de tekenaar die technisch het meest variatie in zijn prenten weet te stoppen, maar door een verstandig, en stilaan karakteristiek, gebruik van kleuren, en met illustraties die het scenario goed lezen, slaagt hij er toch maar mooi in het verhaal kracht bij te zetten en zijn eigen stempel te drukken.

En zo is er nog eens een graphic novel beschikbaar die je met plezier doet vergeten dat er alweer voetbal op tv is.